Rumień, pęcherze, obrzęki, martwica, owrzodzenia to różne objawy oparzeń skóry. Niektóre z nich wymagają leczenia szpitalnego, a czasami nawet zabiegów przeszczepiania skóry.

Mówiąc o oparzeniach skóry, mamy najczęściej na myśli skutki działania wysokiej temperatury, czyli tzw. oparzenia termiczne. Jednak oparzenia mogą być także wywołane energią elektryczną, substancjami chemicznymi, promieniowaniem jonizującym, słonecznym, laserowym oraz rażeniem piorunem.

Podział głębokości oparzeń:

• I stopień. Oparzenie obejmuje tylko naskórek, widzimy rumień i obrzęk skóry, poszkodowany zgłasza ból.
• II stopień. Uszkodzenie dotyczy naskórka i powierzchownej warstwy skóry właściwej. Skóra jest zaczerwieniona, powstają na niej pęcherze, czucie jest zachowane.
• III stopień. Martwica całego naskórka i skóry właściwej, może obejmować też tkanki znajdujące się poniżej skóry: skóra jest sucha, biała lub szara, może być ze strupem, brak jest czucia bólu.

Stopnie kliniczne oparzeń:

• oparzenia zaliczamy do lekkich jeżeli obejmują: I i II stopień poniżej 15% powierzchni ciała lub III stopień poniżej 5%
• oparzenia zaliczamy do średnich jeśli obejmują I i II stopień od 15% do 30% powierzchni ciała lub III stopień poniżej 10%
• oparzenia zaliczamy do ciężkich gdy obejmują I i II stopień powyżej 30% powierzchni ciała lub III stopień powyżej 10% lub III stopień dotyczący twarzy, stóp i rąk lub oparzenia dróg oddechowych
  

PIERWSZA POMOC

Jak radzić sobie w sytuacji zagrożenia oparzeniem? Jak radzić sobie w sytuacji, kiedy nie udało się uniknąć kontaktu z substancją, która parzy, czyli z przedmiotem gorącym lub z innymi czynnikami powodującymi oparzenia skóry, oczu lub, gdy doszło do oparzenia wewnętrznych części ciała, np. przewodu pokarmowego.

Ogólne zasady postepowania w przypadku oparzeń:

1. Odsunięcie poszkodowanego do źródła ciepła.
2. Ugaszenie odzieży. Przyczepiony do ubrania palący się materiał musi zostać usunięty, podczas gdy przyczepiony do skóry powinien tam pozostać.
3. Zabezpieczenie drożności dróg oddechowych (należy usunąć oparzonego z pomieszczenia zadymionego)
4. Natychmiastowe schładzanie zimną wodą oparzonej powierzchni przez kilkanaście minut (zmniejsza to stopień oparzenia, ponieważ zimna woda odbiera oparzonej skórze ciepło, działa przeciwobrzękowo a ponadto uśmierza ból). Należy pamiętać, że woda powinna być czysta i mieć temperaturę ok. 20 st.C. Można zanurzyć poszkodowanego w wannie, na co najmniej 20 minut.
5. Przy oparzeniach w obrębie jamy ustnej i gardła poszkodowany powinien płukać gardło zimną wodą albo ssać kawałki lodu.
6. W przypadku oparzeń chemicznych np. kwasem lub zasadą, należy spłukiwać oparzoną powierzchnię strumieniem bieżącej wody przez 15 minut. Jedynie w przypadku ofiar oparzonych wapnem niegaszonym przed zmywaniem oparzonej powierzchni należy najpierw na sucho wytrzeć wapno ze skóry.
7. Trzeba koniecznie zdjąć obrączki, pierścionki, krawat itp. – ze względu na szybko pojawiający się obrzęk.
8. W celu uniknięcia zakażenia należy zaopatrzyć ranę jałowym opatrunkiem.
9. W przypadku stwierdzenia objawów wstrząsu należy ułożyć poszkodowanego w pozycji przeciw wstrząsowej.
10. Należy przewieźć oparzonego do szpitala.

Czego nie wolno robić:

• Po oparzeniu nie wolno zrywać ubrania, które przykleiło się do skóry, należy ostrożnie ściągać pozostałą odzież.
• W przypadku oparzeń o dużej powierzchni, ciało należy schładzać tylko wilgotnymi chustami, nie wolno polewać bieżącą zimną wodą!
• Nie wolno stosować na świeże oparzenie żadnych maści, kremów lub innych powszechnie stosowanych okładów np. z kwaśnego mleka.
• Nie wolno neutralizować kwasów zasadami i odwrotnie, jedynym i najlepszym środkiem leczniczym jest woda.

Oparzenia dzielimy głównie na:

• termiczne,
• chemiczne,
• elektryczne,

OPARZENIA TERMICZNE:
Oparzenie termiczne to uszkodzenie ciała - zmiany powłok skórnych lub tkanek wewnętrznych, których przyczyną jest działanie wysokiej temperatury. Źródłem oparzenia termicznego dzieci są najczęściej: gorące płyny - mleko, woda, zupa; para wodna - czajniki, garnki; bezpośredni kontakt z rozgrzanym przedmiotem - żelazko, grzejnik, grzałka, pogrzebacz, fajerka, pokrywka; lub rzadziej bezpośredni kontakt z płomieniem.

Objawy oparzenia termicznego:

• rumień (zaczerwienienie skóry),
• ból,
• obrzęk,
• pęcherze,
• wstrząs (przy rozległych oparzeniach),
• duszność, kaszel, trudności w oddychaniu (przy oparzeniach dróg oddechowych),
• utrata przytomności.

Postępowanie przy oparzeniach termicznych:

• jak najszybciej schłodzić oparzone miejsce,
• w trakcie schładzania usunąć odzież poprzez rozcięcie
• w trakcie schładzania usunąć pierścionki, kolczyki, itp.,
• po zakończeniu schładzania rany oparzeniowe osłonić opatrunkiem jałowym lub hydrożelowym, schładzającym,
• w miarę możliwości unieruchomić i unieść oparzoną część ciała,
• w przypadku stwierdzenia objawów wstrząsu - blada spocona skóra, szybkie tętno, pobudzenie psychoruchowe - należy dziecko ułożyć w pozycji na wznak z uniesionymi kończynami dolnymi,
• zapewnić komfort cieplny,
• oparzonego należy chronić przed urazami wtórnymi,
• w cięższych przypadkach (rozległe oparzenie, objawy wstrząsu) natychmiast powiadomić pogotowie ratunkowe.

W żadnym wypadku nie wolno:

• odrywać przylgniętej do rany odzieży,
• przekłuwać pęcherzy,
• dotykać rany oparzeniowej,
• smarować oparzonej skóry maściami, kremami, tłuszczami, piankami, białkiem jaja kurzego, ani alkoholem,
• przy oparzeniach wewnętrznych i rozległych oparzeniach zewnętrznych podawać doustnie płynów lub pokarmów,
• pozostawić poszkodowanego bez nadzoru

OPARZENIA CHEMICZNE:
Oparzenia środkami chemicznymi są niezwykle groźne dla poszkodowanych. Dochodzi do nich gdy do skóry, oczu lub do przewodu pokarmowego dostanie się substancja żrąca (zasada, kwas lub stężony alkohol). Te niebezpieczne w kontakcie z ciałem człowieka substancje mają postać zarówno płynną jak i stałą, ale też mogą wytwarzać trujące i parzące opary. Substancje te są składnikami niektórych środków czystości. Żrące środki czystości na przykład służą, do usuwania osadów, rozpuszczania zatłuszczeń, udrażniania odpływów wody i kanalizacji.

Oparzenia chemiczne skóry

0bjawy:

• ostry kłujący ból,
• rumień lub plamiste przebarwienia skóry,
• pęcherze,
• złuszczanie martwiczych tkanek.

Postępowanie:

• obfite spłukanie rozproszonym strumieniem wody,
• usunięcie odzieży i biżuterii oraz kontynuacja spłukiwania ran oparzeniowych,
• założenie opatrunku jałowego lub hydrożelowego schładzającego,
•  łożenie poszkodowanego tak, by rany nie powodowały dalszych cierpień,
• identyfikacja substancji parzącej - zachować opakowanie,
• skontaktować się z lekarzem.

Oparzenia chemiczne przewodu pokarmowego

 Objawy:

• piekący bo! jamy ustnej, gardła oraz przełyku,
• odbarwienie czerwieni wargowej i błon śluzowych jamy ustnej
• nudności, wymioty.

Postępowanie:

• obmycie twarzy i płukanie jamy ustnej dużą ilością wody,
• podanie do picia małymi tykami chłodnej wody lub mleka,
• podanie białka jaja kurzego do wypicia,
• identyfikacja substancji parzącej - zachować opakowanie,
• natychmiast skontaktować się z lekarzem.
• W żadnym wypadku nie wolno wywoływać wymiotów!

Oparzenie chemiczne oka

• ostry ból oka,
• trudności z otwieraniem oka,
• obfite łzawienie,
• światłowstręt,
• zaczerwienienie i obrzęk powiek.

Postępowanie:

• obfite przemywanie oka wodą bieżącą,
• delikatne i obfite spłukiwanie powiek od strony wewnętrznej,
• opatrunek jałowy na oko,
•  identyfikacja substancji parzącej - zachować opakowanie,
• skontaktować się z lekarzem,
• W żadnym wypadku nie wolno: przecierać oczu, dopuścić do kontaktu wody spłukującej oparzone oko z okiem zdrowym!

OPARZENIA ELEKTRYCZNE:
Prąd elektryczny przy kontakcie z ludzkim ciałem powoduje nie tylko silny, nieprzyjemny wstrząs, ale także oparzenia. Do oparzeń dochodzi, gdy jesteśmy narażeni na kontakt ze źródłem silnego prądu elektrycznego oraz, gdy dochodzi do długotrwałego oddziaływania prądu na nasz organizm.
Do porażenia prądem elektrycznym może dojść w wielu codziennych sytuacjach. Na oparzenie narażamy się, gdy nieostrożnie lub nieodpowiednio korzystamy ze sprzętu zasilanego prądem. Do najczęstszych sytuacji domowych, w których dochodzi do porażeń należą: zabawa sprzętem elektrycznym (otwieranie pokryw wież i innego sprzętu muzycznego) lub źródłem zasilania elektrycznego (zabawa dziecka kontaktem), próby manipulowania sprzętem zasilanym elektrycznie bez odłączenia źródła zasilania, np. próba naprawienia radia lub magnetofonu, wymiany żarówki. Bardzo ostrożnie należy obchodzić się z przewodami elektrycznymi, zwłaszcza gdy są one stare i łączone "domowymi sposobami".

Pamiętaj, że woda jest dobrym przewodnikiem prądu. Nie wchodź do niej podczas burzy. Możesz zostać oparzony piorunem.Pierwszą i naczelną zasadą udzielania pomocy osobie oparzonej prądem jest odcięcie źródła prądu. W żadnym razie nie wolno dotykać osoby porażonej prądem przed odłączeniem napięcia. W razie konieczności przemieszczenia poszkodowanego używać przedmiotów nie przewodzących prądu. Objawy oparzenia prądem są podobne do objawów oparzenia termicznego. Pomoc oparzonemu (po upewnieniu się, że nie oddziałuje na niego prąd) udzielamy tak, jak osobie z objawami oparzenia termicznego. Po porażeniu pochodzącym z silnego źródła zasilania konieczna jest fachowa pomoc lekarska.